Novine

Sandzak Bölgesi – Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki Son Sancağı

Published in Turkey - Social interactions and entertainment - 22 Nov 2016 13:00 - 19

Herkes soruyor bazen bana nerelisin diye. Sırbistan’ın Sandzak Bölgesindenim diyorum. Sonrasında vayyy Sırpsın demek vayy Hristiyan diyolar. Hayır ben Sandzak bolgesindenim diyincede onlar için bir anlam ifade etmiyor.

Peki nedir bu Sandzak Bölgesi.

Balkanlar‘da Sırbistan ve Karadağ arasındaki koridorda, merkezi Yeni Pazar (Novi Pazar) kenti olan ve Boşnak ve diğer Müslümanların nüfusun çoğunluğunu teşkil ettiği bir bölge.

Sandzak Harita Osmanlı’nın eyalet statüsü verdiği Türk-Boşnak bölgesidir.. Osmanlı ile kara bağlantısı kalmadığı dönemde bile Osmanlı’ya karşı bağımsızlığını ilan etmemiştir.. Başkent Novipazar’da çok sayıda Türk yaşar..Novipazar şehrinin temelini Osmanlı mimarları atmıştır…

Eskiden beri Sancak Türkleri diye bir kavram vardı.Yugoslavya’dan Türkiye’ye 1950 civarı gelenler Sancak Türkleridir ama bugün kendilerini “Boşnak” olarak tanımlarlar.Bugünkü Türkiye Boşnakları’nın çoğu Sancak Türk’üdür. Türkiye’ye gelen Sancak Türklerinde de Yugoslavya’dan kalma slavlaşma özellikleri İstanbul’un bir kaç mahallesi(Pendik-Sapanbağları,Bayrampaşa-Yıldırım) dışında görülmez.Sakarya,Bursa ve diğer illerdeki Sancak Türkleri slavlaşmanın etkisinden kurtulup özlerine dönmüşlerdir ama söylediğim mahallerde slavlaşmanın etkisi hala vardır ve kendilerinin “Peçenek” olduğunu kabul etmezler ve “Slav” olarak görürler.

Doğu ve Batı Avrupa’yı birbirine bağlayan stratejik konumu ve Adriyatik’e açılan önemli bir kavşak noktası olması sebebiyle tarihin her döneminde gündemde olmuştur. 1912 yılındaki Birinci Balkan Savaşı’na kadar Sancak bölgesi Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçasıydı. Bölge, Osmanlı yönetimi boyunca Bosna’ya bağlı bir vilayet olarak kaldı. Sancak bölgesi, Osmanlı egemenliğinin Balkanlar’da sarsılmaya başlamasıyla yaşanan olaylar sonucunda Kosova vilayetine bağlandı. Osmanlı yönetiminde özerk bir yapıya sahip olan Sancak bölgesi, devletin bölgeden çekilmesiyle beraber özerkliğini kaybetmiştir. Sancak bölgesi, Osmanlı’nın Balkanlar’da en son terk ettiği yerdir. Balkan Savaşı sırasında 1912’de Osmanlılar Yeni Pazar’dan çıkmıştır. Sancak bölgesi, Osmanlı hakimiyetinden çıktıktan sonra ayrı bir siyasi birim olma özelliğini kaybetmiştir. Bu yönetsel bölünme 1912 yılında I. Balkan Savaş’ından sonra gerçekleşmiştir. Bu savaştan önce Osmanlı’nın bir parçası olan Sancak, bölünmesinden sonra hiçbir özel statüye tabi olmadı ya da herhangi bir şekilde özerklik elde edemedi. Buna rağmen Sancak’ın Boşnak nüfusu güçlü bölgeselcilik duygularına sahiptir. Ekim 1912’de Sırp ve Karadağ orduları tarafından Sancak işgal edildi. 1914 yılından 1918 yılına kadar Sancak, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun kontrolündeydi. 1918 yılında Sırbistan ve Karadağ birleşerek Sırp-Sloven-Hırvat Krallığı’nı kurdular. Bu tarihten sonra Sancak’ın yönetimi Sırp-Sloven-Hırvat Krallığı’na geçti. Görünüşte birleşik bir krallık olsa da, bu devlet Sırbistan’ın “Büyük Sırbistan” hayalinin başlangıç noktasını oluşturuyordu. Sırbistan’la Karadağ arasında yer alan Sancak Bölgesi de bu hayalin bir parçasıydı. Sırbistan için stratejik önemi büyük olan Sancak, Sırp toprağı olarak görülmüş, Boşnak nüfusun çoğunlukta bulunduğu bölgenin bölgesel bir bütünlük arz ettiği görmezden gelinmiştir. Sancak nüfusunda çoğunluğu ele geçirmek isteyen Sırplar Boşnak nüfusun azınlık hale gelmesi hatta yok olması için bölgede yaşayan Boşnakları sürekli baskı altında tutmuştur. Bu süreç ise Yugoslavya Federasyonu döneminde de devam etmiştir. Miloşeviç döneminde etnik soykırım ve katliamların devlet politikası haline gelmesiyle Süleyman Uglanin gibi Sancaklı siyasi liderler özerklik taleplerini daha çok vurgulamaya başlamışlardır. Sancak Demokratik Eylem Partisi (SDA) ve Sancak Boşnak Milli Meclisi (SBMM) aracılığı ile bu doğrultuda mücade etmeye ve seslerini duyurmaya çalışmışlardır. 2006 yılında Karadağ’ın bağımsızlığını ilan etmesiyle, Sancak, Sırbistan ve Karadağ arasında fiziksel ve siyasi sınırlarla bölünmüştür. Federal bir yönetim içerisinde özerk bir bölge olma mücadelesi veren Sancaklılar bölgesel bütünlüklerini de kaybetmişlerdir. Bundan sonra başlayan süreçte Sancak, tekrar birleşme yolunda siyasi mücadelesini sürdürmeye devam edecektir.

Support

Grey Wind Romy TAGUDAR Alita Tunga Alp Tunga Alp Trafalgar D Water Law vooz

Comments (19)