Второто Илинденско востание
Една многу интересна работа која не е позната многу во македонската историја, а е забранета во бугарската историја, имено по неколку годишното исчекување на Тодор Александров, бугарскиот цар да го исполни своето ветување кое го дава на македонските револуционери за време на Првата Светска Војна и да прогласи автономна Македонија која под покровителство на големите сили би се обединила со вардарскиот и егејскиот дел, Тодор Александров го праќа последниот ултиматум до владат и бугарскиот цар за негово делување и исполнување на договорот.
Царот и премиерот бугарски во паника го признаваат македонското малцинство и од страв на делување на Тодор Александров против државата се зближува со Сандански кој формира партија и пушта свои луѓе во бугарскиот парламент, тврдејќи дека само на демократски начин Бугарија ќе ја признае Автономна Македонија, но Александров кога дознал за тоа ги подигнал на оружје сите македонски комити кои биле распоредени во Македонија (Вардарска, Егејска и Пиринска) - во еден натпис во весникот „Илинден“ оваа општа мобилизација се опишува како второто Илинденско востание, но било и повеќе од тоа.
Александров вооружал и ставил на готовс 150 000 македонски комити низ цела Македонија кои биле спремни на повикот „Слобода или Смрт“ да го дадат својот живот за Војводата Александров. Четите требале да се соберат на едно место за да тргнат на конечна битка за Македонја.
За четири дена го завзел Ќустендил, ги разоружал бугарските полицајци и војска и ја осигурал границата на месноста Мал Завој кој гледал на Крива Паланка, Ќустендил го држел под власт цели 24 дена за кое време планирал напад и влез во Вардарска Македонија, чекајќи над 100 000 македонски комити од цела Македонија.
Првите 35 000 комити ги распоредил околу градовите Паланка, Кратово и Куманово и се подготвил за вооружена пресметка со српската војска. 5 000 македонски комити оставил во Ќустендил, а другите 12.000 од 17.000 кои го зазеле Ќустендил ги повел во битка, но на излезот од Ќустендил, кај селото Ѓуешево, бугарската војска координирана со српската, која чекала од другата страна на границата, го сопрела на преговори.
Тодор Александров, чекајќи ги 100.000 комити од Егејска и Вардарска Македонија увидел дека е надброен и се сложил на преговори. Бугарската војска го оставила да се повлече од Ќустендил и да ги разоружа македонските комити со цел да се почнат преговори за Автономна Обединета Македонија.
Неколку месеци по оваа акција, Тодор Александров е убиен од предавници.

Тодор Александров Поп-Opушов (Ново Село, 4 март 1881 – Сугарево, 31 август 1924) — македонски политички лидер и еден од водачите на ВМРО.
Во 1898 година се приклучил во ТМОРО. Бил учител и раководител на месните комитети воКочани, Виница, Кратово, Ново Село и Штип, секретар на четата на штипскиот војвода Мише Развигоров (1905) и на кочанскиот околиски војвода Симеон Георгиев - Кочански (1907), окружен војвода на Скопскиот револуционерен округ (1907), член на ЦК на ВМОРО (1911), член во Штабот на III македонска бригада воБалканските војни и во Штабот на партизанската чета на III бригада на XI македонска дивизија воПрвата светска војна.
По војната, заедно со Александар Протогеров иПетар Чаулев, ја обновил организацијата под името ВМРО (1919) и во 1920 ја зацврстил во Пиринскиот дел на Македонија, каде што создал организациона и воена база и оттаму ги обновил оружените четнички акции во Вардарскиот дел на Македонија.
Дејствувал против политиката на земјоделската влада на Александар Стамболиски за зближување со Кралството на СХС. Го потпишалМајскиот манифест за обединување на македонските револуционерни сили (1924), но пред убиството јавно се откажал од својот потпис